dr Tomasz Ślepowroński

Gabinet: 127

Email: tomasz.slepowronski@usz.edu.pl

Problemy związane ze stosunkami politycznymi pomiędzy Polską Rzeczpospolitą Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną w kontekście sporu w Zatoce Pomorskiej (1985 – 1989) stały się obiektem pierwszych badań dr Tomasza Ślepowrońskiego. Tym zagadnieniom poświęcił on swoją pracę magisterską, przygotowaną pod kierunkiem prof. W. Stępińskiego. Została ona nagrodzona I Nagrodą Wojewody Zachodniopomorskiego w V Edycji Konkursu „Na najlepsza pracę dyplomową obronioną w roku akademickim 1997/1998, związaną tematycznie z życiem społeczno-kulturalnym i gospodarczym na Ziemi Szczecińskiej w kategorii nauk społecznych”. Następnie zasadniczym obszarem badań naukowych dr T. Ślepowrońskiego była historia historiografii i dzieje instytucji naukowych na Pomorzu Zachodnim. Poświęcone temu badania stały się podstawą przygotowanej przez niego dysertacji: Historiografia polska i wschodnioniemiecka Pomorza Zachodniego w latach 1945 – 1970. Przewód doktorski zakończył obroną rozprawy doktorskiej w dniu 10 lutego 2005 r. Następnie, oprócz kontynuowania badań nad historią historiografii, zajmuje się badaniami nad dziejami nauki historycznej w NRD i stosunkami tego państwa z Polską, szczególnie w aspekcie kontaktów przygranicznych.

W latach 2007-2008 wraz z dr. Pawłem Migdalskim przy współpracy Institut für angewandte Geschichte z Uniwersytetu Viadrina prowadził międzynarodowy projekt badawczy: Siemczyno-Heinrichsdorf. Europäische Geschichte auf dem Dorf. Zob. http://www.instytut.net/de/seminare/ss-2007/siemczyno/ .

W latach 2010-2012 prowadził wraz z red. B. Aischmannem polsko-niemiecki projekt badawczy: Sąsiad z papieru. Mecklenburg-Vorpommern Pomorze Zachodnie – historia sąsiedztwa w zwierciadle prasy regionalnej z lat 1945-1980/ Der Nachbar aus Papier. Mecklenburg-Vorpommern / Pomorze Zachodnie – eine Nachbarschaft im Spiegel der regionalne Presse.

W 2015 r. przygotował oficjalną recenzję 15-letniego dorobek szczecińskiego oddziału IPN (https://www.youtube.com/watch?v=8m19jDTE9Zg).

W 2008 r. zorganizował konferencję: „Swoi” i „obcy” w prasie regionalnej XIX i XX w, a w 2018 we współpracy z dr Wojciechem Wichertem (IPN, Szczecin) międzynarodową konferencję: Praca przymusowa podczas II wojny światowej, jej pamięć i konsekwencje. (zapis konferencji: https://www.youtube.com/watch?v=GXYn_GxNhAY)  

W 2009 r. przygotował wystawę: Szczecin i jego mieszkańcy w okresie II wojny światowej.

Dwukrotnie wraz z prof. W. Stępińskim i prof. M. Niendorfem organizował I i II spotkania doktorantów-historyków ze Szczecina i Greifswaldu\Gryfii (Szczecin, listopad 2010 i Greifswald, maj 2011).

W latach 2013-2014 przebywał na stypendium w Pommersches Landesmuseum Greifswald/Muzeum Pomorza w Gryfii, finansowanym przez Kulturstiftung des Bundes, w ramach programu Fellowship Internationales Museum. Förderprogramm für Museen und öffentliche Sammlungen http://www.fellow-me.de/termine/?anim, gdzie przygotowywał wystawę stałą: Polskie Pomorze Zachodnie w latach 1945-2007.

W latach 2008-2012 był uczelnianym koordynatorem procesu bolońskiego i punktacji ECTS na Uniwersytecie Szczecińskim, a okresie 2009-2012 był wiceprezesem Oddziału Szczecińskiego Polskiego Towarzystwa Historycznego. Od 2009 r. pełni funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Historycznego, a od 2014 jest członkiem redakcji Przeglądu Zachodniopomorskiego.

Obecnie przygotowuje książkę: Polityka SED wobec nauki historycznej w erze Waltera Ulbrichta (1945\49-1971).

W dobie pandemii 2020 r. część swojej aktywności popularnonaukowej przeniósł do Internetu:

– https://www.youtube.com/watch?v=HCwvX-FSKUo

– https://www.youtube.com/watch?v=VmnHMKuF1jg

– https://www.youtube.com/watch?v=FLDRc6zG3Ts

– https://www.youtube.com/watch?v=2VHNQEcu4XI&t=926s

Wybrane publikacje:

• Polska i wschodnioniemiecka historiografia Pomorza Zachodniego (1945 – 1970). Instytucje – koncepcje – badania. Szczecin 2008, ss. 555. [W październiku 2009 r. książka otrzymała nagrodę Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego].

Recenzje:

– Acta Cassubiana, T 12, 2010, s. 305-310 (Józef Borzyszkowski).

– Baltische Studien, NF 98, 2013 (2012), s. 203–204 (Niendorf Mathias).

• Prasa regionalna jako źródło do badań historycznych okresu XIX i XX w. „Swoi” i „obcy” w prasie regionalnej XIX i XX w., red. J. Nowosielska – Sobel, G. Strauchold, T. Ślepowroński, Wrocław 2011, ss. 320.

Recenzje:

– Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka. R. 67, 2012,  nr 2, s. 143-148 (Bernard Linek).

– Acta Poloniae Historica, T. 108, 2013, s. 241-242 (Adam Kożuchowski).

Omówienie:

– Jahrbuch des Bundesinstituts für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa, Bd. 20, 2012, s. 564-565 . (Grzegorz Kowal)

• Na drodze do niemieckiej katastrofy. Twórcy idei, sportowcy, uczeni, policjanci, red. W. Stępiński i T. Ślepowroński, Wrocław 2012, ss. 176.

Omówienie:

– Jahrbuch des Bundesinstituts für Kultur und Geschichte der Deutschen im östlichen Europa, Bd. 21, 2013, s. 523 (Maciej Szukała)

• Włodzimierz Stępiński. W kręgu niemieckiej historii. Wybór prac, red.: P. Gut, M. Szukała, T. Ślepowroński, W. Wichert, Szczecin 2014.
• Stanowisko elit politycznych i naukowych Pomorza Zachodniego wobec konfliktu między PRL a NRD w Zatoce Pomorskiej (1985-1989), Zapiski Historyczne, t. LXV, 2000, z. 3/4, s.135-156.
• Geneza konfliktu między PRL a NRD w Zatoce Pomorskiej, Przegląd Zachodniopomorski, t. XLIV, 2000, z. 3, s. 95-118.
• Die Genesis des Konflikts zwischen der Volksrepublik Polen und der Deutschen Demokratischen Republik um die Oderbucht, [in]: Beiträge zur Geschichte des Ostseeraumes. Die 1. und 2. Tagung der Ständigen Konferenz der Historiker des Ostseeraumes (SKHO) in Katzow (1996) und Greifswald (1998), hrsg. von H. Wernicke, Greifswalder Historische Studien Bd. 4, hrsg. von H. Wernicke, Hamburg 2002, s. 373-389.
• Działalność kpt. Józefa Stebnickiego, dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie w okresie konfliktu w Zatoce Pomorskiej (1985 – 1989), Nautologia, R.37, 2002, nr 1-2, s. 62-66.
• Beiträge über den Streit um die Pommersche Bucht in den Jahren 1985 bis 1989, [w]: Zwangsverordnete Freundschaft? Die Beziehungen zwischen der DDR und Polen 1949-1990, red. B. Kerski, A. Kotula, K. Wóycicki, Osnabrück 2003.

• NRD kontra PRL. Stosunek mieszkańców Pomorza Zachodniego do konfliktu w Zatoce Pomorskiej (1985 – 1989), Biuletyn IPN, 2005, nr 9-10, s. 90-99.
• Nauka i gospodarka Pomorza Zachodniego a północne okręgi Niemieckiej Republiki Demokratycznej (1949 – 1989) – zarys problematyki, [w]: Od Polski Ludowej do III RP w Unii Europejskiej. Pomorze Zachodnie 1945 – 2005. Materiały z sesji naukowej, 29 kwietnia 2005 r., red. K. Kozłowski, A. Wątor, E. Włodarczyk, Szczecin 2006, s. 179-213.
• Polskie Pomorze Zachodnie w historiografii Polski Ludowej i NRD – stan badań i postulaty badawcze, [w]: Ziemie Odzyskane/Ziemie Zachodnie i Północne 1945 – 2005. 60 lat w granicach państwa polskiego, red. A. Sakson, Poznań 2006, s. 175-200;
• Powstanie i przemiany środowiska historycznego Szczecina do połowy lat pięćdziesiątych XX w., [w]: W poszukiwaniu tożsamości. Październik ’56 na Pomorzu Zachodnim, red. M. Machałek i A. Makowski, Szczecin 2007, s. 148-162.
• Miejsce Żydów w historii Prus i Niemiec XIX i XX w. w Landesgeschichte w NRD na przykładzie Pomorza Przedniego, [w]: Żydzi oraz ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku, red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński, Warszawa 2007, s. 135-145.
• Niemiecka Republika Demokratyczna i stosunki polsko – wschodnioniemieckie na łamach paryskiej „Kultury” w latach pięćdziesiątych, [w]: Między Polską naszych pragnień a Polską naszych możliwości, t. I, red. J. Faryś, T. Sikorski, P. Słowiński, Gorzów Wielkopolski 2007, s. 67-80.
• Konflikt w Zatoce Pomorskiej (1985-1989), [w:] Przyjaźń nakazana? Stosunki między NRD i Polską w latach 1949 – 1990, red. B. Kerski, A. Kotula, K. Ruchniewicz, K. Wóycicki, Wrocław 2009.
• Miejsce Henryka Lesińskiego w historiograficznym, zachodnioniemieckim dialogu polsko – niemieckim, [w]: Ziemiom odzyskanym umysł i serce. Henryk Lesiński uczonego życie i dzieło, red. R. Gaziński i W. Stępiński, Szczecin 2010, s. 111-126.
• Erich Wiesner – jeden z ostatnich niemieckich burmistrzów Szczecina, [w]: Szczecin – historię tworzą ludzie. Druga Konferencja Edukacyjna, Szczecin 11 XII 2009 r., red. K. Rembacka, Szczecin 2010, s. 123-133.
• Formalne i nieformalne bariery funkcjonowania samorządu terytorialnego w NRD, [w]: Od idei samorządu do samorządzenia. Aktywność obywatelska na Pomorzu Zachodnim od XIX do XXI wieku, red. A. Makowski, Szczecin 2011, s. 225-238.
• „Swój” czy „Obcy”, obraz NRD na łamach Szczecińskiej prasy w drugiej połowie lat osiemdziesiątych XX w., [w]: Prasa regionalna jako źródło do badan okresu historycznych okresu XIX i XX wieku, J. Sobel-Nowosielska, G. Strauchold, T. Ślepowroński, Wrocław 2011, s. 303-320.
• Historycy w „godzinie zero”. Proces denazyfikacji i instrumentalizacji dziejopisarstwa niemieckiego w Radzieckiej Strefie Okupacyjnej (Uniwersytet w Greifswaldzie\Gryfii w latach 1945–1949/52), [w]: Na drodze do niemieckiej katastrofy. Twórcy idei, sportowcy, uczeni i policjanci, red. W. Stępiński i T. Ślepowroński, Wrocław 2012, s. 155-175.
• Das Bild eines „Junkers” aus dem 19. Jahrhundert in den polnischen Geschichtssynthesen aus der Zeit der Volksrepublik Polen (bis Anfang 1970ger Jahren) , Studia Maritima, vol. XXV, 2012, s. 119-130.
• Tadeusz Białecki wobec badań Instytutu Zachodniopomorskiego poświęconych Niemieckiej Republice Demokratycznej, Przegląd Zachodniopomorski, 2013, nr 1, s. 223-232
• Zwangsarbeiter in der Industrie in dem Vorpommern und Mecklenburg in der Geschichtsschreibung der DDR [w]: Die Verantwortung der Erinnerung. Erinnerungsarbeit zu Peenemünde und Zwangsarbeit in einer der größten militärischen Versuchsstätten der Nationalsozialisten, hrsg. G. Jikieli, F. Werner, Schwerin 2014, s. 252-308.
• (wspólnie z S. Fassbinder i H. Wartenberg) Herausforderung Pommern – Konzeptionelle Überlegungen zur Abteilungen „Pommern im 20. Jahrhundert“ der landesgeschichtlichen Dauerausstellung des Pommerschen Landesmuseums, Zeitgeschichte regional, 18 Jg. 2014, H. 1, S. 102-108.
• Von der Verneinung zur Verehrung. Das Oder-Bild als Friedensgrenze in der Pressepropaganda der nördlichen Gebiete der DDR in der Jahren 1945-1952/Od negacji do adoracji. Obraz Odry jako granicy pokoju w propagandzie prasowej północnych obszarów NRD w latach 1945 – 1952, [w]: Treffen mit der Geschichte an der Oder 2014/Nadodrzańskie spotkania z historią 2014, red. A. Chludziński, Mieszkowice-Pruszcz Gdański 2014, s. 171-204.
• Waśń w „rodzinie”. Konflikty i spory w Zatoce Pomorskiej w latach 1985 – 1989 i po 1995 r., [w]: Bałtyk w edukacji historycznej. Studia i materiały, red. D. Konieczka-Śliwińska, M. Machałek, S. Roszak, Szczecin 2014, ss.22 (płyta DVD, ISBN 978-83-64236-98-3)
• Zwangsarbeit als Teil der regionalen historischen Narration in Westpommern mit Blick auf die Initiativen in Police (Pölitz) und Szczecin (Stettin)/ Praca przymusowa jako element regionalnej narracji historycznej na Pomorzu Zachodnim w świetle inicjatyw podejmowanych w Policach i Szczecinie, [w]: Zwangsarbeit in Pommern von 1939 bis 1950. Sachstand und Perspektiven der Forschung und der historischen Bildungsarbeit in Deutschland und Polen/ Praca przymusowa na Pomorzu w latach 1939-1950. Stan i perspektywy badań naukowych oraz obraz edukacji historycznej w Polsce i Niemczech, Redaktion/redakcja P. Gut, U. Kiel, J. Macholak, Greifswald –Szczecin 2014, s. 287-294/295-310.
• Między Szczecinem a Gryfią, główne wątki historiograficznej współpracy polsko-niemieckiej w drugiej połowie XX wieku/ Zwischen Stettin und Greifswald – Hauptmotive der historiographischen deutsch-polnischen Zusammenarbeit in der zweiten Hälfte des 20. Jahrhunderts, [w]: Studia Maritima, vol. XXVII/2, 2014, s. 57-72/73-92.
• Nowe Pomorze? Pomorze Zachodnie w nowej ekspozycji Muzeum Pomorza w Greifswaldzie/Gryfii, [w]: Trzebiatów – spotkania pomorskie 2013, red. J. Kochanowska, Trzebiatów-Gdynia 2014, s. 147-162.
• Historiker und Geschichtsschreibung in Greifswald von 1945 bis 1970, [w]: Geschichtswissenschaft in Greifswald. Festschrift zum 150jährigen bestehen des Historischen Instituts der Universität Greifswald, Beiträge zur Geschichte der Universität Greifswald, Bd. 11, 2015, hrsg. N. Hegewisch, K-H. Spiess, T. Stamm-Kuhlmann, s. 175-188.
• DDR kontra Volksrepublik Polen. Die Haltung der westpommerschen Bevolkerung zum Konflikt in der Pommerschen Bucht in den Jahren 1985-1989, Zeitgeschichte regional, Sonderheft 6. (Westpommern/Pomorze Zachodnie – Aspekte der polnischen Nachkriegsgeschichte Pommerns), 2015, S. 75-81.
• Henryk Lesiński und Johannes Schildhauer – zwei Kenner pommerscher Landesgeschichte in der VRP und DDR, [w]: Ene vruntlike tohopesate. Beiträge zur Geschichte Pommerns, des Ostseeraums und der Hanse, hrsg. S. Birli ,N. Jörn, Ch. Peplow, H. T. Porada, D. Schleinert, Hamburg 2016, s. 559-570.
• Pamięć o przeszłości Pomorza w obecnie prezentowanej wystawie historycznej Muzeum Pomorza (Pommersches Landesmuseum) w Greifswaldzie/Gryfii, [w]: Kulturowe konteksty pamięci Pomorzan, red. O. Obracht-Prondzynski, Słupsk-Gdańsk 2016, s. 255-267.
• Warum konnten wir uns nicht verstehen? Die Hauptmotive in den Beziehungen zwischen der II. Polnischen Republik und der Weimarer Republik, [in]: “Vorn die Ostsee, hinten die Friedrichstraße”. Tucholsky, die Ostsee und Polen/” Z przodu Bałtyk, z tyłu Friedrichstraße”. Tucholsky, Bałtyk i Polska, hrsg./red. I. King, D. Sośnicka, B. Wójcik, Leipzig – Wiessenfels 2017, s. 53-73.
• [wspólnie z W. Stępińskim i W. Wichertem], Praca przymusowa w świetle najnowszej polsko-niemieckiej publikacji na Pograniczu, Przegląd Zachodniopomorski, 2017, nr 4, s. 131-152.
• Gryfijscy historycy oraz pomorska historiografia w latach 1945-1970, [w]: Jak patrzeć na Polskę, Niemcy i świat, red. J. Szymoniczek, Warszawa 2017, s. 249-264.